In onze podcast Innovative Leaders by INFO vertelt CEO Ard van de Kreeke hoe en waarom hij vanuit Amsterdam verticaal groente teelt. Hij praat met ons over zijn passie voor het plantje, hoe GROWx innovatie inzet voor gezond smaakvol eten en hoe vertical farms positief bijdragen aan het wereldvoedselprobleem.

Deze podcast is ook beschikbaar op Google Podcast, Spotify en Apple Podcast.

Boerderij, fabriek of technologie bedrijf?

In 2017 startte de Amerikaan John Apesos GROWx vanuit een technologische ideologie. Met geld van het klimaatfonds van de gemeente Amsterdam begon hij een vertical farm bestaande uit één klimaatcel waarin groente geteeld werd. Helaas bleek het niet rendabel en in 2019 nam Van de Kreeke GROWx over. Vanuit zijn agrarische achtergrond verlegde Van de Kreeke de focus van technologie naar het plantje, naar het product dat op je bord belandt.

We zijn benieuwd waar volgens Van de Kreeke over 10 jaar ons eten vandaan komt. “Uit de fabriek.” antwoordt Van de Kreeke resoluut. Want volgens hem wordt een boerderij in Nederland vandaag de dag gerund als een fabriek. Van de Kreeke legt uit: “Er wordt heel gestuurd geteeld; zodat je precies weet wat je doet, en je heel veel factoren in de hand hebt en kunt beïnvloeden.”

Want er komt veel kijken bij het kweken van groente. Als je planten buiten kweekt, ben je afhankelijk van de natuur. Bij de reguliere tuinbouw waar je binnen kweekt, bijvoorbeeld tomaten in een kas, kun je beter sturen. Zo kun je een lamp aanzetten als de zon niet schijnt. Bij een vertical farm gaat dat nog een stukje verder. Van de Kreeke: “Het ligt in het verlengde van de tuinbouw, maar je hebt nog meer factoren die je zelf kunt beïnvloeden. In een kas ben je afhankelijk van de zon, dat het klimaat in de kas beïnvloedt. In een vertical farm doe je alles gecontroleerd.”

Vertical farm

En hoe ziet zo’n vertical farm er dan uit, wat moeten we ons daarbij voorstellen? Van de Kreeke schets een duidelijk beeld van klimaatcellen, elk gevuld met vijf, tien of vijftien lagen waarin de groente geteeld wordt. En in iedere laag wordt het water, klimaat en omstandigheden individueel beïnvloed. “Je kunt heel efficiënt groente kweken, heel gericht en goed het plantje laten groeien. Zo kun je sturen of het plantje veel vitamine C heeft, of een bepaalde structuur of smaak.” vertelt Van de Kreeke.

Hier komt veel technologie aan te pas, is GROWx dan een technologie bedrijf? Van de Kreeke vindt van niet, hij ziet de technologie als een belangrijke tool om heel goed, gezond en smaakvol voedsel te produceren. “We worden steeds meer data-driven en steeds meer hightech, maar we blijven een boerderij.”

Veilig voedsel

Is het uniek wat GROWx doet? Van de Kreeke vertelt dat vertical farms vooral de laatste vijf jaar een booming business zijn geworden en dat ze hier in Nederland zeker de voorloper zijn. Japan wordt gezien als de bakermat, waar veilig geproduceerd voedsel al heel lang prioriteit is. Van de Kreeke legt uit dat met ‘veilig’ schoon en hygiënisch bedoeld wordt. Want als je groente buiten teelt, bestaat er een grote kans op bacteriële besmettingen, bijvoorbeeld van overvliegende vogels of van het bodemleven in de grond. Bij vertical farming sluit je die volledig uit.

Van micro greens naar zakjes sla

GROWx produceert nu voornamelijk garneringskruiden voor de horeca, zogenaamde micro greens. Dat zijn kleinere takjes en kruiden die in twee tot drie weken tijd groeien. Van de Kreeke: “Die gebruiken koks om gerechten te garneren en om mooie dingen te maken. Er zit heel veel smaak aan, ze zien er mooi uit en hebben hele hoge toegevoegde waarde.”

Waarom hebben ze micro greens als startmarkt gekozen? Volgens Van de Kreeke is het een kwestie van de juiste markt kiezen om rendabel te zijn. “Je bent rendabel, als je je producten in Nederland op de markt kwijt kunt. In Nederland zijn groenten extreem goedkoop ten opzichte van de rest van de wereld.” Het telen van een krop sla in een dure installatie zou zo’n 3 euro kosten en daarmee wordt de sla voor de consument te duur.

GROWx gaat zich op korte termijn in nieuwe markten begeven, aangezien de kostprijs van een vertical farm hard aan het dalen is. In 2017 had een klimaatcel nog een investeringsniveau van 4.000 euro per m2, vandaag kosten nieuwe cellen slechts een kwart van de investering. Ook de energie- en arbeidskosten gaan naar beneden en dat biedt nieuwe perspectieven.

Zero waste sla

Het is de missie van GROWx om duurzaam gezond voedsel te produceren. Zo krijg je met 100 gram salade uit een vertical farm net zoveel nutriënten binnen als met 250 gram gemiddelde groente. En die 100 gram kunnen ze telen op een mini-oppervlakte: “op twee of drie voetballen velden kun je de hele bevolking van Amsterdam voeden met gezond voedsel.”

“op twee of drie voetballen velden kun je de hele bevolking van Amsterdam voeden met gezond voedsel.”  

Is vertical farming een oplossing voor het voedselprobleem, vragen we ons af? “Het wereldvoedselprobleem ga je met een vertical farm niet oplossen,” zegt Van de Kreeke, “maar het is er wel een onderdeel van.” Hij legt uit dat het grootste probleem niet een tekort aan voedsel is, maar dat het groeit op de verkeerde plaatsten. Die verspreiding van voedsel kun je met vertical farming goed aanpakken, omdat je de voedselvoorziening lokaal regelt. Van de Kreeke: “Het slepen van voedsel over de wereld hoeft niet meer.”

De ideale locatie voor een vertical farm is volgens Van de Kreeke bij de distributiecentra. “Mijn ideaalbeeld is dat we bij Jumbo of Albert Heijn op het distributiecentrum in een hoekje een vertical farm hebben waar we zero waste sla produceren: precies op maat leveren voor de vraag van die winkel, voor die dag. En we hebben een hele kleine footprint – op een postzegel kunnen we alle sla produceren die voor een locatie nodig is.”

“Het slepen van voedsel hoeft niet meer.” 

Is GROWx een bedreiging voor traditionele boeren, moeten zij gaan oppassen? Van de Kreeke denkt van niet: “Voedsel blijft altijd een ding. Iedereen houdt hun functie en rol in de voedselvoorziening, al gaat de inhoud van die rol wel veranderen.” Ook voorziet Van de Kreeke enorme veranderingen in logistiek en transport, die staan voor grote uitdagingen om CO2 neutraal en lokaal te worden.

Financiering de grootste bottleneck

Desgevraagd deelt Van de Kreeke zijn grootste uitdagingen: liquiditeit en financiering. “Je wilt meer ontwikkelen en daar meer geld aan besteden, dan wat je uit je running business kunt verdienen. We zien potentie voor een enorme markt wereldwijd, we hebben een nieuwe technologie bedacht waar we enorme kansen voor zien en om dat te realiseren heb je geld nodig. Dat blijft de grootste bottleneck in Nederland.”

Staan de financiers dan niet in de rij? Dat valt volgens Van de Kreeke erg tegen in Nederland, waar een andere startup mentaliteit heerst dan in Amerika en Engeland. Maar inmiddels heeft GROWx een Nederlandse investeerder gevonden waarmee ze de komende drie jaar 25 plants gaan uitrollen wereldwijd. Want vertical farming is volledig schaalbaar: of je er nu een of twintig of 100 bouwt, maakt voor de technologie niet uit.

Farming-as-a-Service

We zijn benieuwd naar het business model voor deze groei, gaat GROWx al die 25 plants bouwen en runnen, of leveren ze alleen de technologie? Van de Kreeke vertelt dat ze hebben gekozen voor het ‘Farming-as-a-Service’ concept: een concept waarbij GROWx de farm neerzet ‘as a service’ en zelf blijft runnen. Zo houden ze toegang tot de data en kunnen ze blijven optimaliseren, want “van ieder plantje dat je teelt, leer je.”. Lokale partners regelen de sales, distributie en het personeel, maar de farm zelf wordt volledig vanuit Amsterdam aangestuurd.

“Van ieder plantje dat je teelt, leer je” 

Toekomstplannen

De komende drie jaar komen er nieuwe uitdagingen op Van de Kreeke af. “We hebben de technologie, opschalen ben ik ook niet bang voor, maar nu komt het op de organisatie aan,” zegt hij. De grootste uitdaging wordt de groei: “hoe ga ik de groei managen, hoe ga ik de groei veilig realiseren en hoe ga ik het maximale uit mijn potentie halen.”

Daar heeft Van de Kreeke goede mensen voor nodig. Zijn eigen kracht ligt in business development en ondernemen, nu moet hij op zoek naar een team, project leiders, operators, mensen die het gaan runnen.

Tot slot vragen we Van de Kreeke wat hij over vijf jaar bereikt wil hebben? “Wereldwijd een verschil gemaakt hebben in de voedselketen en voedselvoorziening. Als we dat hebben behaald, ben ik een tevreden mens.”

Wil je meer horen over hoe Van de Kreeke zijn boerenverstand met hightech combineert om duurzaam en gezond voedsel te produceren? Luister de volledige podcast Innovative Leaders by INFO hier terug.