Het MaaS-programma als leerschool voor de toekomst

By 13 oktober 2020Geen categorie

Het MaaS-programma als leerschool voor de toekomst

Op verzoek van zowel publieke als private partijen, begon het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zich zo’n drieënhalf jaar geleden over het MaaS-vraagstuk te buigen. Het vraagstuk van de verschillende overheden en marktpartijen was, wat hun rol hierin zou moeten zijn. Daarom zijn ze vorig jaar gestart met een programma dat bestaat uit zeven landelijke MaaS-pilots. Het doel van het programma is om een ecosysteem te creëren waarin elke app zoveel mogelijk vervoer aanbiedt en om te leren wat de impact hiervan is op reizigersgedrag.

Zo zijn markt en overheden “samen in het diepe gesprongen” en hebben ze een aantal principes gedefinieerd op het gebied van het delen van data, samenwerken, gebruik van de gezamenlijke standaarden en samen leren. Daarbij hebben ze regio’s gevraagd om vanuit die pijlers op specifieke beleidsdoelen aan te sturen. Het overkoepelende doel van deze principes is om erachter te komen “of en hoe mensen anders, slimmer en duurzamer gaan reizen op het moment dat ze meer keuze hebben,” aldus Eric Mink, Programmamanager MaaS bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW).

Vanuit deze principes en met deze onderzoeksvraag in zijn achterhoofd deelt Mink in dit interview zijn visie op onze huidige en toekomstige mobiliteit in Nederland. Dit interview is in 2020 tevens verschenen in ons rapport: Visie op Mobiliteit: Op weg naar 2050.

 

Eric Mink - MaaS - Ministerie Infrastructuur en WaterstaatEric Mink, Programmamanager MaaS bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW).

Slimmere maatregelen

Onze eerst vraag aan Mink gaat over wat hij van de huidige mobiliteit in Nederland vindt. Mink: “Voor de coronacrisis liepen we volgens de vervoersprognose hartstikke vast.” Hij denkt dat enkel inzetten op extra infrastructuur niet op kan tegen de voorspelde hoge economische groei.

Hij gelooft dus niet dat simpelweg infrastructuur bijbouwen de oplossing is: “We moeten naar slimmere maatregelen kijken […] en dat betekent dat we als ministerie, als overheden en als sector, proberen steeds meer vanuit data en reizigersgedrag te werken en niet alleen maar vanuit infrastructuur. Het gaat om de combinatie. Daarnaast moeten we in plaats van alleen groei, andere thema’s zoals duurzaamheid, vervoersarmoede, grensoverschrijdend openbaar vervoer en filereductie centraal stellen. Dit beproeft het Ministerie van I&W onder andere met MaaS en zal bij succes een behoorlijke cultuurverandering teweegbrengen, voorspelt Mink.

 

Nieuwe oplossingen voor oude problemen

Ook bij het Ministerie van IenW ligt de nadruk nog heel erg op congestie bestrijden met infrastructuur, omdat je moet kunnen bewijzen dat een oplossing tot een bepaald resultaat leidt: “Je moet de impact van oplossingen kunnen kwantificeren. Dat is bij traditionele maatregelen, zoals een weg die je aanlegt om files te bestrijden, eenvoudiger dan bij de inzet van een gedragsmaatregel.”

Hij denkt dan ook dat de “overheid nieuwe oplossingen voor oude problemen moet durven bedenken” en ziet gelukkig een veranderende tendens. Zo heeft dit kabinet gekozen voor een verschuiving van infrastructuurfonds naar mobiliteitsfonds, zegt Mink.

 

“We proberen als ministerie steeds meer te werken vanuit data en reizigersgedrag.”

 

Van bezit naar gebruik

Mink denkt dat de belangrijkste ontwikkeling op het gebied van mobiliteit in de komende vijf jaar de verschuiving van bezit naar gebruik zal zijn: “Niemand kan de toekomst voorspellen, maar mensen […] willen gewoon goed vervoerd worden op de wijze die bij hun past en hechten steeds minder waarde aan het bezit van een eigen auto of fiets,” stelt hij. Hij denkt daarom dat het gebruik van deelmobiliteit en ride-sharing concepten enorm toe zal nemen de komende jaren. Daarnaast gelooft hij ook dat er straks verschillende MaaS-apps zullen zijn die je reisadvies aanpassen aan bijvoorbeeld je agenda, je inzicht geven in alternatieve vervoerswijzen, de impact en de kosten daarvan en dat ze daarmee ons gedrag zullen veranderen. Uit de geaggregeerde data van zulke apps is af te leiden hoe reizigers het liefst gestimuleerd worden in hun gedragsverandering. Mink hoopt vanuit nieuwe data tot nieuwe beleidsinzichten te komen op gebieden als leefbaarheid, verduurzaming, filebestrijding, sociale inclusie en bereikbaarheid van regio’s. Daarbij denkt hij dat een “samenwerking tussen MaaS-dienstverleners, vervoerders en overheden nodig is” waarbij het voor een gelijk speelveld belangrijk is om “standaardisatie, afstemming en spelregels” in het systeem aan te brengen. En het businessmodel dat daaruit gaat rollen zou op zowel publieke als private doelen aan kunnen sluiten, veel ondernemers zijn hier al erg gedreven in.

 

Van videobellen tot teleportatie

Als we hem vragen naar hoe mobiliteit er over 30 jaar uit zal zien, geeft hij meteen aan dat de mogelijkheden nagenoeg eindeloos zijn. Hij geeft aan dat de vier scenario’s van het Planbureau voor Leefomgeving “een mooie weergave zijn van wat er kan gebeuren, zowel in positieve als negatieve zin”. Daarnaast denkt hij dat over 30 jaar bezit veel minder belangrijk is geworden, dat er veel nieuwe vervoersmiddelen zijn – “misschien zelfs vormen van mobiliteit die we ons nu nog niet voor kunnen stellen” – en dat we volledig ontzorgd worden tijdens de reis.

Omdat we tegen die tijd alleen elektrisch rijden en vliegen, en misschien zelfs wel per Hyperloop reizen, hebben we de doelen van het klimaatakkoord bereikt. Mink dagdroomt ook over nieuwe vormen van mobiliteit en denkt dat deze kunnen variëren van “gewoon videobellen” tot het hoverboard uit Back to the Future en van ‘virtual reality’ tot teleportatie. Het zal in elk geval allemaal in gang worden gezet door creatieve disrupties die worden gedaan door baanbrekende innovaties.

Een beetje goede wil

Mink denkt dat het “zeker mogelijk” is dat congestie in 2050 is opgelost. Hij denkt wel dat we dan eerst uit moeten zoeken hoe we het hardnekkige kuddegedrag van mensen kunnen doorbreken, maar ook dat het “met een beetje goede wil” heus wel kan. Hier zullen de MaaS-pilots die (hopelijk) snel van start gaan uitkomst bieden, zij zullen de extra inzichten en bewijzen leveren die nodig zijn om gedrag te meten en methodes vinden om bijvoorbeeld de piekspits beter te spreiden. Bovendien heeft corona ons een ‘wake- up call’ gegeven. “Mensen zien dat het ook anders kan,” aldus Mink, “de vraag is nu in hoeverre we bereid zijn om het ook blijvend anders te doen,” vervolgt hij. “Daar zullen we als overheid misschien ook wat prikkels voor moeten geven, dat gaat niet vanzelf,” besluit hij.

 

3 lessen

2020 Oplossingen op basis van data worden steeds belangrijker

2025 De trend van gebruik naar bezit zet door en apps maken dat makkelijker

2050 Congestie is op te lossen door de inzet van nieuwe mobiliteit en gedragsveranderingen, al dan niet gestimuleerd door de overheid

 

Lees het complete rapport

Mobiliteit is een veelomvattend onderwerp, niet eenvoudig te overzien of te voorspellen. Om te begrijpen hoe mobiliteit zich zal ontwikkelen richting 2050 besloot INFO om elf experts van marktpartijen, de overheid en academici te vragen naar hun visie op toekomstige mobiliteit. Deelnemers aan dit rapport zijn het KiM, ANWB, Hely, 9292, Ministerie van IenW, Parkbee, Gemeente Utrecht, De Verkeersonderneming, TU Delft, Lightyear en NS.

 

Onderzoeksrapport

Download - Visie op Mobiliteit: Op weg naar 2050

 

Op 25 juni 2020 lanceerden we dit rapport live met gasten van ANWB, Hely, NS en Ministerie IenW. Kijk de opname van de INFO livecast hier terug.

Onze laatste blogs en artikelen ontvangen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!

Laat hieronder je naam en email achter

                 

Blijf op de hoogte

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang elke maand artikelen en blogs over innovatie en onze podcast.

Stay up to date

Sign up to receive valuable insights to accelerate your business through innovation.