In eerste instantie waren de werkzaamheden van De Verkeersonderneming vooral gericht op filebestrijding, maar inmiddels hebben ze daar nu drie dimensies aan toegevoegd: het klimaat, de publieke ruimte en inclusiviteit.

Stephanie Hughes is binnen De Verkeersonderneming verantwoordelijk voor Architectuur & Stadsplanning. Hans Stevens is er Programmamanager. Hughes en Stevens houden zich binnen De Verkeersonderneming bezig met de vraag “Hoe kan mobiliteit bijdragen aan de kwaliteit van leven?” Zij belichten graag de menselijke kant van mobiliteit en noemen dat mobiliteitsgeluk. In een duo-interview-op-afstand vertellen Hughes en Stevens ons meer over hun visie op mobiliteit, nu en in de toekomst.

Dit interview is onderdeel van een reeks interviews met mobiliteitsexperts uit ons rapport Visie op Mobiliteit: op weg naar 2050.

De stem van de reiziger

Hughes en Stevens hebben eigenlijk niets aan te merken op ons mobiliteitsnetwerk an sich, maar vinden wel dat de focus tijdens discussies over mobiliteit erg gericht is op de lange termijn en de infrastructuur. Zij vinden dat de stem van de reiziger hier vaak in ontbreekt. Stevens: “Wij proberen dat te veranderen door de reiziger op één te zetten.” Hughes vult aan: “Ik vind dat we niet alleen de stem van de reiziger moeten laten horen, maar ook vooral de stem van mensen die nu geen gebruik maken van het OV, omdat het systeem niet aan hun wensen, behoeftes of persoonlijke situatie tegemoet komt.”

Hughes en Stevens willen zich – in tegenstelling tot veel anderen in mobiliteitsland – richten op het nu. Ze willen op basis van de vier dimensies die genoemd werden in de intro en m.b.v. pilots nu al starten met de mobiliteitstransitie. Stevens: “Dit kan door middel van het introduceren van nieuwe en innovatieve mobiliteitsconcepten, maar ook door bijvoorbeeld tijdelijke nieuwe straatinrichtingen, zodat mensen er eerst aan kunnen wennen.” De verantwoordelijkheid voor de mobiliteitstransitie ligt volgens Stevens bij de overheid, maar dan alleen om het op te starten. De executie ligt volgens hem – eventueel in samenwerking met de overheid – bij marktpartijen, maatschappelijke instanties, werkgevers, etc. en moet gericht zijn op “een zo groot mogelijk sociale diffusie, oftewel dat zoveel mogelijk mensen hun gedrag (kunnen) veranderen”.

“Er moeten nú dingen veranderen, we moeten nú investeren in gezonde mobiliteit.”

Luis in de pels

De Verkeersonderneming heeft volgens Stevens een dubbelrol binnen mobiliteit. Enerzijds vindt hij dat De Verkeersonderneming een vertegenwoordiger van de overheid is. Dat zij door middel van de introductie van verschillende mobiliteitsprojecten en -pilots het voortouw nemen in nadenken over mobiliteit, waarna ze voor de verdere uitwerking samenwerken met andere partijen, maar ook met de burgers. Anderzijds ziet hij De Verkeersonderneming als “luis in de pels” van de gevestigde orde. Stevens: “Het is onze taak om te roepen dat er nú dingen moeten veranderen, dat we nú moeten investeren in gezonde mobiliteit en dat het misschien tijd wordt om dezelfde mensen die zich al 20 of 30 jaar met dezelfde investeringsfondsen bezighouden te vervangen door jonge mensen met een frisse blik.” Hij heeft dan ook een dubbel gevoel bij de MaaS-pilots van het Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat. Ook daarin vindt hij dat de nadruk meer op het systeemperspectief ligt in plaats van het menselijke aspect. Hughes vindt dat De Verkeersonderneming vooral de rol van enabler en facilitator heeft “in de zin dat we problemen signaleren, verschillende partijen samenbrengen en het voortouw nemen [met het opstarten van verschillende nieuwe mobiliteitsconcepten],” zo stelt ze.

Het waarom achter technologische ontwikkelingen

Hughes vindt het extreem belangrijk dat we ons in de komende vijf jaar gaan focussen op het verder structureren van technologie en meer gaan nadenken over het waarom achter technologische ontwikkelingen: “De ontwikkelingen zouden veel meer gericht moeten zijn op mobiliteitsgeluk en hoe mobiliteit bij kan dragen aan de kwaliteit van leven en gezondheid van mensen. Mobiliteit heeft namelijk drie dimensies: cultuur, sociaal en economie.” Stevens vult aan: “De grootste uitdaging de komende vijf jaar is het opschalen van projecten, pilots en initiatieven die goed gaan. Dat kunnen we niet alleen. We moeten gezamenlijk investeren in gezonde mobiliteit.”

De sociale kant van mobiliteit

Als we ze vragen naar hun visie op mobiliteit in 2050, verwacht (hoopt?) Hughes dat we een complementair systeem hebben waarin geluk, gezondheid en efficiëntie hand in hand gaan. Hughes: “Om die balans te bereiken moeten we nu gaan focussen op de sociale kant van mobiliteit. Ik denk dat dat ook nodig is, helemaal als je kijkt naar de coronacrisis, want als we geen gezonde mobiliteit weten te creëren, hebben we straks helemaal geen mobiliteit meer.” Stevens weet niet precies wat hij moet verwachten, maar “het zou kunnen dat de focus van meer, meer, meer mobiliteit verschuift naar minder, minder, minder fysieke mobiliteit, waarbij de digitale snelweg eindelijk echt een mobiliteitsfactor wordt die er toe doet.”

Investeren in gezonde mobiliteit

Hughes en Stevens zijn het er beiden over eens dat investeren in gezonde mobiliteit een belangrijk onderdeel is van het succes van de op handen zijnde mobiliteitstransitie. Dit betekent volgens Stevens dus ook dat we zouden moeten investeren in lijnen die bijvoorbeeld niet rendabel zijn, maar die wél bijdragen aan de kwaliteit van leven door mensen de kans te geven om mee te doen met de maatschappij.

Mobiliteit begint aan de keukentafel

Ze voorzien beiden geen echt mobiliteitsprobleem in 2050, maar merken op dat mobiliteit tegen die tijd echt aan de keukentafel begint en pas eindigt op het moment dat je op de plek van bestemming bent aangekomen. Tot slot vinden ze beiden dat mensen met vitale beroepen en degenen die zich inzetten voor de samenleving volledig ontzorgd moeten worden wat betreft mobiliteit; geen kosten, niet wachten, altijd (parkeer)plek, etc.. Dan zou mobiliteit pas écht gezond zijn.

3 lessen

2020 De stem van de reiziger ontbreekt in de discussie over mobiliteit

2025 We moeten de komende jaren nadenken over het waarom achter technologische ontwikkelingen

2050 Bij gezonde mobiliteit gaan geluk, gezondheid en efficiëntie hand in hand

Lees het complete rapport

Mobiliteit is een veelomvattend onderwerp, niet eenvoudig te overzien of te voorspellen. Om te begrijpen hoe mobiliteit zich zal ontwikkelen richting 2050 besloot INFO om elf experts van marktpartijen, de overheid en academici te vragen naar hun visie op toekomstige mobiliteit. Deelnemers aan dit rapport zijn het KiM, ANWB, Hely, 9292, Ministerie van IenW, Parkbee, Gemeente Utrecht, De Verkeersonderneming, TU Delft, Lightyear en NS.

Op 25 juni 2020 lanceerden we dit rapport live met gasten van ANWB, Hely, NS en Ministerie IenW. Kijk de opname van de Visie op Mobiliteit 2050 livecast hier terug.