Om succesvoller te innoveren moeten we ons niet slechts blindstaren op de vele vervoersinnovaties. Het optimaliseren van stedelijke mobiliteit gaat namelijk minstens zoveel over de optimale inrichting van de stad. We zijn daarom gebaat bij een overheid die náást het faciliteren van flexibele en lokale vervoersinnovaties, óók duidelijke keuzes maakt op basis van een overkoepelende toekomstvisie.

In discussie over de toekomst van stedelijke mobiliteit

In juli 2020 initieerde Urban Arrow een bijeenkomst met 9 mobiliteits-experts om in discussie te gaan over de toekomst van stedelijke mobiliteit. Als ‘Smart Urban Mobility’ merk, is het voor Urban Arrow een belangrijk doel om steden leefbaarder te maken. Omdat dit doel alleen kan worden bereikt door samen te werken met verschillende denkers, ondernemers en overheden, ontving ik samen met experts van Amsterdam Smart City, Pon, Rijkswaterstaat, NS, Cargoroo, Kenniscentrum ‘Creating’ en HvA een uitnodiging om ideeën en inzichten te delen tijdens een bijeenkomst in Circl Amsterdam.

De sessie leverde interessante inzichten op over de toekomst van stedelijke mobiliteit en mobiliteit in toekomstige steden. En de randvoorwaarden die nodig zijn om ook tot een ontwikkeling te komen. Dit blog is een samenvatting van de belangrijkste ideeën en gezamenlijke inzichten uit deze bijeenkomst over de toekomst van stedelijke mobiliteit, opgetekend in de publicatie van Urban Arrow.

7 voorspellingen over hoe stedelijke mobiliteit in de toekomst zal veranderen

Over 10 à 20 jaar…

1. … hebben we slimmere stedelijke mobiliteit toegespitst op individuele behoeften en relevant vervoer (Justien Marseille, Futurist, verbonden aan Kenniscentrum ‘Creating 010’)
2. … verplaatst mobiliteit van autogebruik naar lopen en fietsen, waardoor we een grotere ‘shared space’ krijgen (Iskander Smit, Innovation Director INFO)
3. … is er geen enkele auto meer in de stad (Jelle Maijer, Oprichter Cargoroo en Jorrit Kreek, Oprichter Urban Arrow)
4. … bevindt alles wat we nodig hebben binnen een kwartier lopen of fietsen van huis (Walther Ploos van Amstel, Lector City Logistics HvA)
5. … blijft mobiliteit veelal hetzelfde, met hopelijk een daadwerkelijke verschuiving naar flexibel en duurzaam deelvervoer (Joost van der Made, Mobility Strategy, Concept Design & Innovation NS)
6. … heeft de transitie naar multimodaal vervoer alleen plaats gevonden als er eerlijk betaald wordt voor het gebruik van vervoer per kilometer (Raymond Gense, Director Public Affairs & Future Technology Pon)
7. … is het vervoer niet per se efficiënter omdat de parallelle werelden en systemen van de stedelijke mobiliteit langs elkaar heen werken of zelfs met elkaar botsen (Rick Lindeman, Projectleider Fiets Rijkswaterstaat en Leonie van den Beuken, Program Director Amsterdam Smart City)

7 belangrijkste inzichten

1. Het samenwerken tussen overheid en bedrijfsleven is zeer belangrijk, omdat ze elkaar kunnen aanvullen; de één biedt toegang en regie, de ander (meer) geld en snelheid.
2. Bij probleemoplossend denken is het zaak dat je je eerst afvraagt of je het goede probleem aan het oplossen bent. Wanneer we de werkelijke behoefte van de reiziger beter in kaart brengen, komen we waarschijnlijk tot betere oplossingen.
3. Het combineren van verschillende datasets levert niet alleen waardevolle inzichten over reisgedrag op, maar kan ook meer inzicht geven over de werkelijke behoeften van de reiziger.
4. Als je uit je eigen bubbel (en vervoersparadigma) stapt, leer je nieuwe dingen. Daarom is samenwerking tussen verschillende gemeenten en tussen vervoerders zo belangrijk.
5. Zeker, flexibel en betaalbaar zijn de drie belangrijkste factoren voor aantrekkelijk vervoer die niet altijd compatibel zijn. Daarom is een belangrijke uitdaging voor de toekomst van stedelijke mobiliteit om deze elementen beter met elkaar te verbinden.
6. Als je gaat experimenteren is het lokaal en iteratief testen veel efficiënter, omdat het makkelijker te financieren valt en je sneller kunt schakelen. Ook daarom moeten gemeenten beter samenwerken.
7. De mens is een emotioneel wezen, dus je kunt nog zoveel theorie en data in huis hebben, maar uiteindelijk kun je gedragsverandering alleen maar bewerkstelligen met experimenteren.

Gezamenlijke toekomstvisie

Onze bijdragen tijdens de sessie in Circl leverde een gezamenlijke toekomstvisie om onze toekomstige stedelijke mobiliteit te verbeteren:

Over 20 jaar is ons vervoer in de stedelijke omgeving veel slimmer. Dat wil zeggen individueler en relevanter, doordat we gebruik maken van méér (elektrisch) deelvervoer en minder auto’s. Grote voertuigen worden uit de stad geweerd en zijn alleen nog welkom in mobiliteitshubs aan de rand van de stad. Ook de steden zelf worden slimmer, omdat ze compacter en completer worden. Dat laatste omdat belangrijke voorzieningen, zoals onderwijs en zorg, gedecentraliseerd worden. Daardoor hoeft de stedeling kleinere afstanden af te leggen om alles te vinden wat hij of zij nodig heeft.

Toch zal de stedelijke mobiliteit langzamer veranderen dan we nu verwachten. Dat komt ten eerste omdat mensen niet altijd rationeel (maar emotioneel) handelen en sowieso niet van verandering houden. Al helemaal niet wanneer we eerlijk moeten gaan betalen voor onze vervoerskilometers. Ten tweede gaat de verandering langzamer omdat toch veel vervoersinnovaties uiteindelijk mislukken.

Om effectiever te innoveren is het van belang dat we de werkelijke behoeften van de reizigers in kaart brengen – bijvoorbeeld door meer data omtrent reisgedrag (en ander gedrag) te verzamelen en te combineren. En daarnaast in gesprek met de reiziger te gaan om de dieperliggende redenen van zijn verplaatsingen te achterhalen. Ook zouden de verschillende vervoerswerelden vaker uit hun eigen bubbel – en vervoersparadigma – moeten stappen en moeten werken, zodat ze elkaar inspireren en meer complementair aan elkaar worden.

Een belangrijke relativering overigens bij de drang om ons vervoer constant te vernieuwen is dat niet alle vervoershypes – zoals MaaS bijvoorbeeld – ook daadwerkelijk zullen leiden tot efficiënter vervoer. Sterker nog, een overschot aan vervoersmiddelen draagt niet bij aan de leefbaarheid, noch aan de duurzaamheid van de stad. Een belangrijke les daarom is dat het optimaliseren van stedelijke mobiliteit niet alleen gaat over het optimaliseren van onze vervoersmiddelen, maar minstens zoveel over het optimaliseren van de stedelijke inrichting. Anders gezegd; mobiliteit moet het middel zijn, nooit het doel.

Onze overheid heeft daarom een belangrijke taak bij het faciliteren van de toekomst van stedelijke mobiliteit. Allereerst door samen met het bedrijfsleven vervoerspilots op te zetten, die vaker lokaal en iteratief plaatsvinden, zodat het proces van trial and error sneller en tegen minder kosten doorlopen kan worden. Waarbij het overigens van belang is dat de te meten succesfactoren – die niet altijd gaan over vervoersbewegingen – vooraf en goed onderbouwd worden vastgelegd. Maar de rol van de overheid is vooral ook belangrijk bij het formuleren van een overkoepelende toekomstvisie, waarin alle vormen van vervoer én de stedelijke inrichting worden meegenomen. Op basis van deze visie kan (en moet) de overheid harde keuzes maken tussen de vele mogelijkheden van innovatieve vormen van stedelijke mobiliteit.

Het was inspirerend om aan de sessie deel te nemen en hopelijk op deze manier een bijdrage te leveren aan het realiseren van een meer duurzame en leefbare stedelijke omgeving. Mocht je vragen hebben over de ideeën en inzichten die worden besproken in dit blog, neem dan gerust contact met mij op via iskander@info.nl.

Deze bijeenkomst is georganiseerd door Urban Arrow en gefaciliteerd door Forward Workshops: een samenwerking tussen merkstrateeg Wouter Boon en industrieel ontwerper Chris Weel.